Een liter koffie, een liter jus, peuken en een familiepak Dextro?s. Zo doe ik dat. Iedereen heeft zo zijn eigen recept voor
een tentamen. ?Speed werkt bij mij wel goed?, vertelt een rechtenstudente uit Groningen die anoniem wil blijven: ?Ik heb op
speed geleerd en nog wat gesnoven voor het tentamen. Als je dat niet allebei doet, werkt het volgens mij niet. Ik ben door dat
tentamen gevlogen, alleen weet ik achteraf totaal niets meer...tja, boeien!? Door de amfetamine kon ze langer door, zonder moe
te worden. Een paar van haar studiegenoten studeren soms ook op de pep, maar met wisselend succes. Lachend: ?Ik spreek alleen
uit eigen ervaring en raad het anderen echt niet aan, maar ik heb het w?l mee gehaald.?

Hoeveel studenten harddrugs (met succes) gebruiken voor tentamens is in Nederland niet onderzocht, maar volgens een enqu?te
van de Universiteit van Leuven slikt of snuift 10 procent om te slagen. Naast illegale oppeppers, worden in Belgi? ook
serieuze medicijnen tegen faalangst voorgeschreven, zoals Ritalin en b?tablokkers (propranolol). De werking van b?tablokkers
bij tentamenvrees is niet goed onderzocht en ze staan op de dopinglijst van het IOC. Tijd voor dopingcontroles op de uni?

Poeders en pillen van de dokter of dealer laat Sum buiten beschouwing, maar uit de tientallen middeltjes die bij de
supermarkt, apotheek en smartshop te koop zijn, is een nauwkeurige selectie gemaakt en getest door een buitengewoon deskundig
panel ? mijn twee huisgenoten Marjolein en David, en ikzelf. Wat je ook denkt nodig te hebben voor beter studeren, het is in
de eerste plaats een kwestie van geloof. Alleen al bij wetenschappelijk aangetoond werkende stoffen is het placebo-effect
gemiddeld 30 procent, laat staan bij een miljoen keer in alcohol verdund kruidje (homeopathie). Het hangt er ook van af waar
je last van hebt. Bij een eerste tentamen ben je misschien erg zenuwachtig en wil je een kalmerend middel. Als je het derde
tentamen binnen een week maakt, ben je waarschijnlijk zo moe, dat je juist een oppepper kunt gebruiken.

Pillen, poeders en drankjes

Als we ervan uitgaan dat je vol overgave gelooft in de werkzaamheid van een energyboosting drankje, snoepje of pilletje, welke
is dan een absolute topper, qua smaak, prijs en werking? Nicotine laten we maar buiten beschouwing, ook al is het een
wonderdrug dat tegelijkertijd activeert en ontspant, al zeven seconden na inhalering. Maar na hero?ne is het w?l de meest
verslavende drug en van roken ga je erg dood, dus laten we het erbij.

Onze proefopstelling bestaat uit de drankjes Melissakruidenmix, Ginseng, Ginkgo Biloba, AA High Energy, Xi Strength, Nalu
?ride the energy wave?, Sisi Power Lemon en koffie. Onder de afdeling poeders en pillen vallen een doos Ambrazin
(voedingssupplement), Dextro Energy en efedrine.

Tegen de stress zetten we thee van Melissakruiden (50 gram voor ?1,25). Het zou je wel rustig, maar niet slaperig moeten
maken. Het is alleen zo bitter dat ik er kippenvel van krijg. De werking zou echter teniet worden gedaan bij toevoeging van
suiker.
Oordeel: De effectiviteit zou pas te merken zijn na drie koppen per dag, maar het is zo bitter dat niemand een tweede poging
waagt.

Ginseng (Panax Ginseng Extractum ?2,50 voor tien flesjes bij de toko) is sap uit een Chinese wortel. Zou goed zijn voor onder
meer het zenuwstelsel, het uithoudingsvermogen en de testikels.
Oordeel: Het is minder vies dan de Melissakruiden en kortstondig lijken we wat energieker. Het concentreren op tentamenstof
gaat echter niet veel beter.

Gingko Biloba (50 gram voor ?9,00) wordt onder andere in sportdrankjes gestopt, maar bij de smartshop is het in pure vorm in
blik te verkrijgen. Het etiket vermeldt dat het ?zeer geschikt is voor studenten en personen die alert willen zijn?.
Oordeel: David ziet net zo groen als het drabje zelf. Het testpanel waarschuwt studenten (niet personen): niet zuipen. Het
effect is een gevoel van vaagheid.

Dan maar iets zoets. Energiedrankjes behoren inmiddels tot het basispakket tentamenstimuli. Let op dat je niet de
?dorstlessers? pakt (AA drink isotone, Isostar, Extran Lemon, Aqaurius): die zijn tegen dehydratie, dus niet nodig bij het
schrijven. Juist de hypertone sportdrankjes, zoals AA High Energy (?0,55 oranje dop) en Extran Orange (?0,60) zitten vol
druivensuikers en dat geeft kort wat meer energie.
Oordeel: Even voel ik me wel actiever, maar AA smaakt naar gesmolten zuurtjes, waar ik weer dorst van krijg.

Een minder bekend en lekker fris energiedrankje uit de supermarkt is Nalu (?1,09), een ?vitalising exotic citrus sensation?.
Het smaakt naar passievrucht en heeft een behoorlijke dosis cafe?ne en weinig calorie?n.
Oordeel: Je kikkert ervan op en het is niet te zoet.

Het testpanel vond Xi Strength (?0,99) het lekkerste herbal energy drankje: het smaakt een beetje naar bitter lemon, bevat
onder andere guarana, ginseng en bevat net zoveel cafe?ne als vier koppen koffie.
Oordeel: Daar word je wakker van. Ik lees de studiestof sneller, maar lang werkt het niet.

Aanrader is de nieuwe Sisi power lemon (?1,60), omdat anderhalve liter sinas met cafe?ne en guarana voordeliger dan een blikje
is.
Oordeel: Mijn leerprestatie is niet duidelijk beter, maar het geeft een korte kick en is lekker.

Qua prijs, smaak en werking is koffie de unanieme winnaar van de vloeibare stimuli. Het ?zwarte goud? is zonder twijfel de
meest gebruikte en het goedkoopste pepmiddel.
Oordeel: Cafe?ne (ook in thee, cola, Red Bull) verhoogt de concentratie en onderdrukt vermoeidheid. Omdat je steeds meer moet
drinken voor hetzelfde effect, kan je maag wel gaan protesteren.

Dextro Energy (?1,35 voor twee repen) is populair. Het druivensuikertabletje zorgt er voor dat de hersenen kortstondig wat
sneller werken, maar in principe doet een suikerklontje dat ook.
Oordeel: Een energyboost blijft uit, maar snoepen tijdens de noeste arbeid kan geen kwaad.

Efedrine (?2,00 voor twee capsules) is in Nederland nog twee jaar legaal (het staat ook op de IOCdopinglijst) en werkt volgens
sommige studenten goed. De werkzame stof efedra wordt verkocht onder merknamen als Powercaps, Herbal XTC of de vetverbrander
Stackers.
Oordeel: Marjolein krijgt alleen het gevoel dat ieder haartje op haar hoofd gaat kriebelen. Ik word er hyper van, maar ook
onscherper. Het lijkt me slecht voor serieuze concentratie.

Ambrazin (?10,45 voor 150 tabletjes) is volgens mijn apotheek het beste homeopathische pilletje. Volgens de verpakking zou het
de concentratie verhogen, speciaal bij examenspanning.
Oordeel: Het is duur en we merkten er niets van. De bijsluiter vermeldt dat bij acuut gebruik (vier tot acht pillen)
concentratieklachten juist verergerd kunnen worden.

Tentamenstimuli top 3:
Koffie: de warme booster werkt het sterkst en is het goedkoopst.
Sisi Power Lemon: voor als je te veel koffie hebt gehad.
Voordelige lekkere oppepper.
Xi Strengh: lekkerste en sterkste energiedrankje, maar minst goedkoop.

Tenslotte heeft het panel nog een advies: wat je ook doet, neem de oppepping niet tegelijkertijd. Een dag na de test hadden we
zo?n dip, dat studeren er niet van kwam.

Dit artikel is verschenen in Sum December 2003