Junks blijven de Bijlmer teisteren, hoe vaak ze ook verjaagd worden. Bij winkelcentrum Ganzenpoort zitten ze al jaren. Toch zijn daar om de hoek honderd nieuwe koopappartementen verrezen. Het is de toekomstige bewoners in elk geval gelukt een stilletjes geplande dagopvang voor verslaafden uit hun voortuin te weren.
by Ole Chavannes, 28 augustus 2001
TEGENOVER DE lama's van kinderboerderij Gliphoeve verrijzen de nieuwe woonblokken van Ganzenpoort, die aan een veilig en
drugsloos Bijlmer-imago moeten bijdragen. Dat is waar de toekomstige bewoners bij de aankoop van hun appartement op hoopten.
De werkelijkheid is echter een plein vol junks. En bovendien: een onverwacht geplande gebruikersruimte voor verslaafden.
Een moeder manoeuvreert haar baby en boodschappen tussen een menigte gebruikers door, terwijl Marlon zijn eerste coca?nepijpje
van de dag opsteekt. "Al die klachten van buurtbewoners zijn hypocriet," vindt hij. "We zouden overlast veroorzaken, maar ze
halen wel massaal bij ons hun goederen. Mobieltjes of spijkerbroeken, ze kopen het graag. En als ze zien dat je ziek bent,
bieden ze zelfs een kwart van de prijs."
Bij winkelcentrum Ganzenpoort, aan de achterkant van de nieuwe appartementen, verzamelen zich al jaren tientallen junks.
Frommelend met geld benaderen ze hun dealers die de bolletjes overhandigen, onopvallend, maar dat je het net wel ziet.
Vergezichten
"Wij zijn hier naartoe gelokt met mooie vergezichten over de nieuwe Bijlmer," zegt Lex Hoogstad van de vers opgerichte
Vereniging van Eigenaars Ganzenpoort, die straks de nieuwe appartementen betrekken. "De gemeente heeft bij haar
wervingscampagne nooit iets genoemd over een gebruikersruimte naast de kinderboerderij. In de folder stond dat er een
vlindertuin zou komen. Pas na aankoop hoorden we van die gebruikersruimte."
Zijn vereniging vertegenwoordigt de ruim honderd kopers die de nieuwe appartementen op de locatie hebben gekocht. Nadat de
bewoners hadden gedreigd met een rechtszaak tegen de gemeente om de koopcontracten te ontbinden, kregen ze hun zin. Vrijdag
besloot de gemeente een an dere plek te zoeken voor de gebruikersruimte.
Hoogstad is wel voorstander van opvang in de buurt, als het maar uit de buurt van woningen is. Het liefst hebben de bewoners
dat de verslaafden permanent worden opgenomen. "Het moet toch mogelijk zijn ze op te bergen zoals in een kliniek, want mensen
die drugs gebruiken zijn eigenlijk ziek." Volgens hem is de stedelijke vernieuwing in de Bijlmer niet meer dan een cosmetische
oplossing, zolang er niet structureel iets aan de sociale problemen wordt gedaan."
Verderop wordt alarm geslagen bij een Surinaamse winkel: de dief is al spoorloos als zes agenten aan komen hollen. De eigenaar
zegt bij navraag dat er 'niets aan de hand' is, want negatieve publiciteit heeft de Bijlmer al genoeg.
Volgens een van de vele surveillerende agenten is een grote permanente opvang niet haalbaar: "Wil je werkelijk een oplossing
van het probleem dan moet je de Grondwet veranderen. Volgens hem biedt alleen gedwongen afkicken nog uitkomst. "Er is al van
alles geprobeerd, maar niks werkt. Nu is het niet meer dan pappen en nathouden. Er is nu net een nieuwe groep junks uit
Utrecht bij gekomen, omdat ze daar aan het vegen zijn geweest. Als wij ze hier weer wegsturen, gaan ze naar de Amsterdamse
Poort of het CS."
De junks bij Ganzenpoort zijn zowel coca?ne- als hero?neverslaafden. De meesten gedragen zich normaliter niet agressief en
doen hun ding, zonder zich aan passanten te storen. Er zijn veel oudere gebruikers die in de buurt wonen en door familieleden
van eten worden voorzien.
Anita Kolder, een toekomstige bewoner van Ganzenpoort, is juist uit Amsterdamse Poort verhuisd om de drugsoverlast te
ontvluchten. Nu dreigt ze alsnog met hetzelfde probleem geconfronteerd te worden. Ze wilde wel in de Bijlmer blijven wonen.
"Dat er geregeld een autoruit wordt ingeslagen, neem ik al voor lief. Verder is het een leuke, sociale wijk. Maar ik heb er
genoeg van om van de winkel tot mijn huis te worden achtervolgd door junks die om geld bedelen en je verrot schelden als je
niets geeft."
In winkelcentrum Amsterdamse Poort komen ook juist drie bewakers uit de Albert Heijn sprinten. "Zie je wel, de diefstal neemt
toe," verzucht Ireen Decoz, eigenares van een nagelstudio even verderop. Ze heeft er schoon genoeg van: "Ik snap niet hoe de
gemeente kan beweren dat hier geen klachten zijn over junks. Het is ernstiger dan in Ganzenpoort. Er is hier om de hoek ook
een opvanghuis. Ik vind het moeilijk een goed standpunt in te nemen, want die mensen moeten wel geholpen worden, maar waarom
pal naast een winkelcentrum?"
Decoz is tevens voorzitter van bewonersvereniging De Gouden Leeuw en heeft, in de acht jaar dat ze haar nagelstudio heeft, de
situatie zien verergeren. "Volgens mij is de gemeente bezig alle verslaafden uit het centrum in de Bijlmer te stouwen. Ik zie
nu junks verschijnen die eerder in de Warmoesstraat hingen. Hier kunnen ze gewoon free basen. De politie loopt er gewoon langs
als er voor de Albert Heijn coca?ne wordt gerookt."
Onlangs werd tijdens een vergadering van de bewonersvereniging geopperd een 'verslaafdenhotel' in leven te roepen. "Een
centrale plek waar alle voorzieningen voor junks zijn. Dat zou toch veel overlast wegnemen? Ik heb begrepen dat er nu veel
verslaafden bij de Verrijn Stuartweg (gemeente Diemen, red.) zitten. Dat lijkt me een prima plek, waar minder mensen er last
van hebben. Maar de politiek wil daar niet aan."
Noch Paul Schinks, portefeuillehouder Gezondheidszorg van stadsdeel Zuidoost, noch GG & GD-directeur Chiel van Brussel durft
zijn vingers aan dit probleem te branden. Zij weigeren elk commentaar.
Een woordvoerder op het stadhuis wil wel een aantal maatregelen opsommen die de gemeente neemt om de overlast terug te
brengen, naast dagopvang. "Voor de meest hopeloze gevallen hebben we nu een jaar een proef met hero?neverstrekking onder
medisch toezicht. Als dat door de Tweede Kamer wordt goedgekeurd, beginnen we daar op grotere schaal mee." Ook noemt hij het
sinds een jaar lopende supportproject, waarbij verslaafden een uitkering krijgen, een dagbesteding en een plek om beschermd te
gebruiken.
Ook zijn er de eerste veroordelingen van verslaafden die herhaaldelijk overlast veroorzaakten. "Die worden nu twee jaar in de
Bijlmerbajes onder streng regime geplaatst en moeten verplicht afkicken." Toch zal er volgens de woordvoerder altijd overlast
blijven. "Met vegen voorkom je dat concentraties ontstaan. Er moet een eerlijke verdeling komen tussen de verschillende
stadsdelen. Elk deel zal met zijn eigen portie verslaafden moeten omgaan."